ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Αλιεία και μείωση της φτώχειας
1. Η αλιεία αποτελεί μέρος της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ
2. Το εμπόριο αλιευτικών πόρων είναι παγκόσμιο και έχει μεγάλη σημασία...
3. Η βιωσιμότητα των παγκόσμιων αλιευτικών πόρων αποτελεί αντικείμενο διεθνούς προβληματισμού
4. Κατευθυντήριες γραμμές για την στόχευση των παρεμβάσεων της ΕΚ...
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Συμβολή των ψαριών στην κατανάλωση πρωτεϊνών στις
αναπτυσσόμενες χώρες
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 Τμήμα 2.2. «Εξασφάλιση συνοχής και συντονισμού» στην αναπτυξιακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (COM(2000)212 τελικό
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Τα κυριότερα σημεία σχετικά με τους αλιευτικούς πόρους σύμφωνα με την έκθεση του FAO για την κατάσταση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, 1998
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 Διεθνώς συμφωνημένες αρχές σχετικά με την ανάπτυξη που βασίζεται
στους υδρόβιους πόρους
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 Δράση στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής .
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Επιτροπή έχει αναλύσει τη σημασία του τομέα της αλιείας για τις κοινωνίες των αναπτυσσομένων χωρών. Η ανάλυση παρέχει πολύτιμες συμβουλές για τη μελλοντική κατάρτιση αναπτυξιακών προγραμμάτων. Επισημαίνει επίσης την ανάγκη ανάπτυξης τομεακών προγραμμάτων σε χώρες που έχουν προτεραιότητα. Είναι ανάγκη να χαραχθούν πρόσθετες κατευθυντήριες γραμμές για παρεμβάσεις στις χώρες με τις οποίες έχει συνάψει η Κοινότητα συμφωνία αλιείας. Η παρούσα ανακοίνωση υποβάλλει συγκεκριμένες προτάσεις σχετικά με τη μορφή που θα πρέπει να έχουν οι κατευθυντήριες γραμμές για τη στόχευση των κοινοτικών παρεμβάσεων.
Οι επιπτώσεις σε άλλες κοινοτικές πολιτικές είναι επίσης σημαντικές, ιδίως στην Κοινή Αλιευτική Πολιτική. Έχει συμφωνηθεί ότι οι επιπτώσεις στην ΚΑΠ θα εξεταστούν με λειτουργικότερο τρόπο σε ξεχωριστό τμήμα της Πράσινης Βίβλου για την ΚΑΠ (που πρόκειται να δημοσιευθεί στις αρχές του 2001), πράγμα που θα οδηγήσει στην αναθεώρηση της ΚΑΠ το 2002. Μέσω αυτής της ανακοίνωσης, η Επιτροπή επιθυμεί επίσης να επιστήσει την προσοχή του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στα θέματα της μεταρρύθμισης της ΚΑΠ που σχετίζονται με τη μείωση της φτώχειας στις αναπτυσσόμενες χώρες.
1. Η αλιεια αποτελει μεροσ τησ αναπτυξιακησ πολιτικησ τησ εε
Τα ψάρια και η αλιεία έχουν μεγάλη σημασία για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Τα ψάρια εκτρέφονται, αλιεύονται, πωλούνται, μεταποιούνται και καταναλώνονται και σε κάθε στάδιο της διαδικασίας υπάρχει οικονομική και κοινωνική προστιθέμενη αξία από την οποία μπορούν να επωφεληθούν οι αναπτυσσόμενες χώρες. Η προσέγγιση της αλιείας από την άποψη της αναπτυξιακής πολιτικής παρέχει σημαντικές δυνατότητες καταπολέμησης της φτώχειας. Συνεπώς έχει μεγάλη σημασία, από αναπτυξιακή άποψη, η αλληλεπίδραση μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών σε αυτόν τον τομέα.
Η σημασία του τομέα της αλιείας για τις κοινωνίες των αναπτυσσομένων χωρών είναι επαρκώς τεκμηριωμένη. Περισσότερο από 150 εκατομμύρια απόρων παγκοσμίως εξαρτώνται από τον τομέα της αλιείας. Ο εν λόγω τομέας δημιουργεί θέσεις απασχόλησης όσον αφορά την αλιεία, εκφόρτωση, μεταποίηση, διανομή, καθώς και κατασκευή και συντήρηση σκαφών. Σε πολλές χώρες, τα αλιεύματα αποτελούν μέρος της βασικής επισιτιστικής ασφάλειας. Στις αναπτυσσόμενες χώρες, 19%, κατά μέσον όρο, της κατανάλωσης ζωικών πρωτεϊνών καλύπτεται από τα ψάρια. Σε μεγάλο αριθμό φτωχών χωρών, όπου το εν λόγω ποσοστό υπερβαίνει το 25%, η συμβολή στην επισιτιστική ασφάλεια και στην υγεία είναι θεμελιώδους σημασίας [1]. Το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει ότι κατά τα τελευταία 50 έτη τα θαλάσσια αλιεύματα έχουν τετραπλασιαστεί και ότι «περισσότερο από ένα δισεκατομμύριο άτομα που ζουν σε 40 αναπτυσσόμενες χώρες κινδυνεύουν να στερηθούν την κυριότερη πηγή πρωτεϊνών λόγω της υπερεκμετάλλευσης των αλιευτικών πόρων που σχετίζεται με την αύξηση της ζήτησης εξαγωγών ζωικών προϊόντων διατροφής και ελαίων, εις βάρος της εγχώριας κατανάλωσης».
[1] Βλέπε παράρτημα 1.
Τέλος, οι αλιευτικοί πόροι, είτε αποτελούν αντικείμενο συναλλαγών είτε αντικείμενο συμφωνιών αλιείας, είναι σημαντική πηγή συναλλάγματος για πολλές αναπτυσσόμενες χώρες.
Η αναπτυξιακή πολιτική της Κοινότητας πρέπει να έλθει μέτωπο με μέτωπο με τα προβλήματα αυτά. Η μείωση της φτώχειας έχει αποτελέσει τον κεντρικό στόχο των κοινοτικών δραστηριοτήτων [2]. Πέντε από τις έξι δραστηριότητες προτεραιότητας που επελέγησαν για την επιδίωξη αυτού του στόχου (εμπόριο και ανάπτυξη, περιφερειακή συνεργασία, μεταφορές, επισιτιστική ασφάλεια και δημιουργία θεσμικών ικανοτήτων) σχετίζονται άμεσα με τον τομέα της αλιείας. Συνεπώς η χάραξη κοινοτικής πολιτικής σχετικά με αυτό το θέμα είναι τόσο επίκαιρη όσο και αναγκαία.
[2] Η Αναπτυξιακή Πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, COM(2000)212 τελικό, 26 Απριλίου 2000
...αλλά η αναπτυξιακή πολιτική χρειάζεται υποστήριξη από άλλες κοινοτικές πολιτικές
Η Επιτροπή έχει εκφράσει σαφώς την πρόθεση να βελτιώσει την συνοχή μεταξύ της αναπτυξιακής πολιτικής και άλλων πολιτικών που είναι πιθανόν να επηρεάσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτή η υποχρέωση απορρέει από το άρθρο 3 παράγραφος 2 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση και από το άρθρο 178 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Στην πρόσφατη ανακοίνωσή της για την αναπτυξιακή πολιτική, η Επιτροπή ανέλαβε την υποχρέωση να «προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να εξασφαλίσει ότι η αρχή της συνοχής εφάρμοζε ολοένα περισσότερο στις προτάσεις της. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να αποφευχθούν ή να αντιμετωπίζονται οι συγκρουόμενες απαιτήσεις, ή όταν είναι εξίσου δικαιολογημένες, η σύγκρουση θα πρέπει να έρχεται στην επιφάνεια και να επιλύεται [3]. Οι παρακάτω προτάσεις θα πρέπει να θεωρηθούν ως μια πρώτη συνεισφορά για την εκπλήρωση αυτής της υποχρέωσης.
[3] COM(2000)212 τελικό, τμήμα 2.2.2., σελίδα 13. (Βλέπε παράρτημα 2)
...και θα πρέπει να επιδιωχθεί συμπληρωματικότητα με τις προσπάθειες των κρατών μελών
Το άρθρο 180 της Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας αναφέρει ότι «η Κοινότητα και τα κράτη μέλη συντονίζουν τις πολιτικές τους στον τομέα της συνεργασίας για την ανάπτυξη και συνεννοούνται για τα προγράμματα σχετικά με την παροχή βοήθειας». Οι διοικήσεις των κρατών μελών και οι αναπτυξιακοί φορείς έχουν μεγάλη πείρα και εμπειρογνωμοσύνη στον τομέα της συνεργασίας για την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια.
Έχουν εκτελεστεί πολλά προγράμματα που καλύπτουν γεωγραφικές ζώνες ή ειδικά θέματα. Η πείρα που αποκτήθηκε είχε ως αποτέλεσμα να αναπτύξουν μεμονωμένα κράτη μέλη ιδιαίτερη πραγματογνωμοσύνη και ενδιαφέροντα: στήριξη των κοινοτήτων βάσεως, αξιολόγηση των πόρων, συστήματα επιτήρησης των αλιευτικών δραστηριοτήτων, ολοκληρωμένη ανάπτυξη των παρακτίων περιοχών, προστασία των κοραλλιογενών υφάλων, αναβάθμιση του κλάδου παραγωγής, νομική και θεσμική υποστήριξη.... Λόγω της πολυπλοκότητας των τομέων συνεργασίας και του σχετικά περιορισμένου αριθμού εμπειρογνωμόνων που καλύπτουν τα διάφορα θέματα, είναι απολύτως απαραίτητο να υπάρξει συνέργεια μεταξύ αυτών των προγραμμάτων και δεξιοτήτων.
Η στρατηγική της Κοινότητας όσον αφορά τη συνεργασία θα περιέχει συνεπώς πληροφορίες σχετικά με τις δραστηριότητες των κρατών μελών και τις δραστηριότητες των άλλων κυριοτέρων χορηγών βοήθειας. Αυτές οι πληροφορίες θα χρησιμεύσουν ως βάση για καλύτερο συντονισμό με τις δραστηριότητες των κρατών μελών και με αυτές των άλλων πολυμερών χορηγών βοήθειας.
2. Το εμποριο αλιευτικων πορων ειναι παγκοσμιο και εχει μεγαλη σημασια...
Το 50 έως 60% της αξίας των παγκοσμίων αλιευμάτων παράγεται σε ύδατα υπό τη δικαιοδοσία των αναπτυσσομένων χωρών. Στα ύδατα των χωρών της Αφρικής, της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (ΑΚΕ) περισσότερο από 50% των αλιευμάτων συλλέγονται από ξένα αλιευτικά σκάφη. Περισσότερο από 40% της παγκόσμιας παραγωγής τίθεται σε εμπορία μέσω του διεθνούς εμπορίου, αποτελώντας έτσι την πλέον διεθνή μορφή παραγωγής προϊόντων διατροφής. Συνεπεία αυτού του εμπορίου, οι αναπτυξιακές χώρες σημείωσαν καθαρό εμπορικό πλεόνασμα 16,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 1996. Πολλές εξαγωγές αφορούν προϊόντα με υψηλή εμπορική αξία όπως κατεψυγμένες γαρίδες και καραβίδες, τόνο και κατεψυγμένα φιλέτα ψαριού. Οι εν λόγω εξαγωγές προορίζονται κυρίως για τις ανεπτυγμένες χώρες που αγοράζουν περίπου το 80% των προϊόντων που πωλούνται στη διεθνή αγορά. Αυτό το διεθνές εμπόριο ψαριών χαρακτηρίζεται από υψηλό δείκτη μεγέθυνσης.
...και η ΕΕ είναι συγχρόνως σημαντικός καθαρός εισαγωγέας, καταναλωτής και παραγωγός
Η Ευρώπη κατέχει κύρια θέση στο εν λόγω εμπόριο ως καταναλωτής, καθαρός εισαγωγέας και παραγωγός. Από το 1976 έως το 1996 οι εισαγωγές στην Ευρώπη εννεαπλασιάστηκαν χάρη στη σημαντική αύξηση της κατανάλωσης ψαριών. Η ΕΕ εξάγει μεν περίπου 1,6 εκατομμύριο τόνoυς προϊόντων αλιείας ετησίως, αλλά και εισάγει 4,3 εκατομμύρια τόνους για να καλύψει τις ανάγκες της. Έτσι, 58% της ευρωπαϊκής κατανάλωσης εισάγεται. Το 1999, οι εξαγωγές ψαριών από τις αναπτυσσόμενες χώρες στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανήλθαν σε περίπου 4 δισεκατομμύρια EUR, συμπεριλαμβανομένου 1,4 δισεκατομμυρίων από τη Λατινική Αμερική, 1,4 δισεκατομμυρίων από τις χώρες ΑΚΕ και 1,2 δισεκατομμυρίων από την Ασία. Υπολογίζεται ότι κατά τα τελευταία έτη, 63% των εξαγωγών από τις χώρες ΑΚΕ διοχετεύτηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, 27% στην Ιαπωνία και 10% στις Ηνωμένες Πολιτείες.
...βασιζόμενη στις συμφωνίες αλιείας στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής για να έχει πρόσβαση στους πόρους
Η Κοινότητα έχει συνάψει συμφωνίες αλιείας με 26 χώρες, 17 από τις οποίες είναι αναπτυσσόμενες. Το ετήσιο μέσο κόστος (1998-2000) για τον προϋπολογισμό της Κοινότητας είναι 270 εκατομμύρια EUR. Αυτός ο αριθμός είναι σημαντικά υψηλότερος από την ανάληψη υποχρέωσης της Κοινότητας (ΕΤΑ και προϋπολογισμός) σε ετήσια βάση για τον τομέα της αλιείας σε όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες. Ως εκ τούτου, είναι ενδιαφέρον να εξετάσουμε πώς η χρησιμοποίηση αυτών των κεφαλαίων προωθεί επίσης τους αναπτυξιακούς στόχους.
Οι συμφωνίες αλιείας βασίζονται στις αρχές της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Ναυτικό Δίκαιο (UNCLOS). Αυτό σημαίνει ότι τα παράκτια κράτη θα πρέπει να περιορίζουν τον επιτρεπόμενο όγκο αλιευμάτων για τους βιολογικούς πόρους στην αποκλειστική οικονομική ζώνη (άρθρο 61). Εάν οι αλιευτικές ικανότητες του εθνικού στόλου είναι κατώτερες από τον επιτρεπόμενο όγκο αλιευμάτων, επιτρέπεται σε στόλους αλιευτικών σκαφών τρίτης χώρας να αλιεύσουν τους εναπομείναντες πόρους σε αυτές τις περιοχές (άρθρο 62). Αυτή η προσέγγιση προϋποθέτει τη διαθεσιμότητα αξιόπιστων επιστημονικών στοιχείων σχετικά με τους πόρους και την ικανότητα εκμετάλλευσης του αλιευτικού στόλου.
Η σύμβαση, που υπεγράφη το 1982, βασίζεται στην έννοια των «πλεονασματικών αποθεμάτων» που δεν αλιεύονται σε τοπικό επίπεδο. Ως εκ τούτου, η πρώτη γενεά συμφωνιών προέβλεπε χρηματοδοτική εισφορά στις κυβερνήσεις των αναπτυσσομένων χωρών για τα αλιευόμενα ψάρια ("pay for fish"). Εντούτοις, αυτή η χρηματοδότηση δεν οδήγησε σε ανάπτυξη του τοπικού τομέα αλιείας ανάλογη προς τα εκταμιευθέντα κεφάλαια, και η πρόσβαση που δόθηκε σε αντάλλαγμα στα ξένα αλιευτικά σκάφη θεωρείται τώρα από ορισμένες τοπικές κοινότητες ως πραγματικός κίνδυνος για την τοπική μη βιομηχανική αλιεία. Η Κοινότητα αναγνωρίζει ότι είναι απαραίτητη η μεταρρύθμιση της ΚΑΠ σε αυτόν τον τομέα για την επίτευξη των συνδυασμένων πολιτικών στόχων της Κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων αυτών της αναπτυξιακής πολιτικής της ΕΕ.
...ενώ συγχρόνως παρέχει οικονομική και κοινωνική στήριξη στις ευρωπαϊκές αλιευτικές κοινότητες
Στην αρχή, οι συμφωνίες αλιείας είχαν βασικά οικονομικό και κοινωνικό σκοπό που θεωρείτο πρωταρχικής σημασίας για τους στόλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περίπου 2.800 κοινοτικά σκάφη έχουν άδεια να αλιεύουν στα ύδατα τρίτων χωρών βάσει αυτών των συμφωνιών. Από τις συμφωνίες αυτές εξαρτώνται - με τη βοήθεια των προγενεστέρων και μεταγενεστέρων σταδίων παραγωγής - περίπου 22.000 αλιείς, εκ των οποίων σχεδόν 6.000 είναι υπήκοοι τρίτων χωρών των παρακτίων κρατών.
3. Η βιωσιμοτητα των παγκοσμιων αλιευτικων πορων αποτελει αντικειμενο διεθνουσ προβληματισμου...
Η βιωσιμότητα των υδροβίων πόρων προκαλεί προβληματισμό σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο κίνδυνος εξάντλησης των πόρων είναι πραγματικός. Οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι ο τόπος διαφύλαξης των περισσοτέρων αλιευτικών πόρων του πλανήτη, αλλά οι πόροι αυτοί είναι περιορισμένοι και ευάλωτοι μπροστά στους κινδύνους που ενέχει μια παράνομη και μη υποκείμενη σε ρυθμίσεις εκμετάλλευση. Το 1998, ο FAO ανέφερε ότι η συνολική παγκόσμια αλιευτική παραγωγή αυξήθηκε κατά τα τελευταία 20 έτη και έφτασε σχεδόν τα 120 εκατομμύρια τόνους [4]. Επί του παρόντος, το ποσοστό αύξησης της παραγωγής σημειώνει πτώση και η παραγωγικότητα των αλιευτικών δραστηριοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο βρίσκεται σε κάμψη. Παρατηρείται καθοδική τάση όσον αφορά την παγκόσμια παραγωγή βαθυπελαγικών ειδών ψαριών υψηλής ποιότητας και αύξηση της παραγωγής μικρότερων πελαγικών ειδών ψαριών χαμηλότερης εμπορικής αξίας. Οι θαλάσσιες περιοχές, που καταρχήν προσφέρουν δυνατότητες βελτίωσης των αλιευμάτων, είναι ο ανατολικός και δυτικός Ινδικός Ωκεανός και ο βορειοδυτικός Ειρηνικός. Εντούτοις, οι περισσότεροι θαλάσσιοι πόροι βρίσκονται σε μια στενή υφαλοκρηπίδα που υφίσταται οικολογική πίεση λόγω της μαζικής αύξησης τους πληθυσμού στις παράκτιες περιοχές. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι 50% του παγκοσμίου ανθρώπινου πληθυσμού κατοικεί σε απόσταση μικρότερη από 60 χλμ. από κάποια ακτή. Αυτό το ποσοστό αναμένεται ότι θα αυξηθεί σε 70% ως το 2020 [5].
[4] Βλέπε παράρτημα 3.
[5] FAO, 1998, Η κατάσταση της παγκόσμιας αλιείας και υδατοκαλλιέργειας
Η σοβαρότητα του προβλήματος επισημάνθηκε σε διάφορες διεθνείς διασκέψεις, με αποτέλεσμα την εφαρμογή διεθνούς συναίνεσης για τις αρχές που θα εφαρμοστούν (Βλέπε παράρτημα 4).
...και συνεπώς η ευρωπαϊκή πολιτική πρέπει να επιλέξει παγκόσμια προσέγγιση για τη βιωσιμότητα των πόρων και τη μείωση της φτώχειας
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετώπισε το θέμα της βιωσιμότητας των πόρων στα δικά της ύδατα με την χάραξη Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Λόγω του υπερβολικού αριθμού σκαφών στην Ευρώπη και αλλού, απαιτείται αποτελεσματική εποπτεία, έλεγχος και επιτήρηση για την ενίσχυση του συμφωνηθέντος καθεστώτος διαχείρισης και εκμετάλλευσης του πόρου [6].
[6] Όπως απεδείχθη κατά την πρόσφατη Διεθνή Διάσκεψη για την παρακολούθηση, τον έλεγχο και την επιτήρηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων, Βρυξέλλες 24-27 Οκτωβρίου 2000.
Τα ψάρια αποτελούνe σπάνιο και εξαντλήσιμο πόρο για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Υπό τις τρέχουσες συνθήκες οι δημόσιες αρχές των περισσοτέρων αναπτυσσομένων χωρών χρειάζονται βοήθεια για να εξασφαλίσουν μακροπρόθεσμα επαρκή πρόσβαση των φτωχών πληθυσμών τους στους υδρόβιους πόρους. Επίσης, απαιτείται καλύτερη και πιο υπεύθυνη διαχείριση σε παγκόσμιο επίπεδο του θέματος των φτωχών πληθυσμών, των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από το απόθεμα.
Η ΕΕ, ως μια από τις κυριότερες αλιευτικές δυνάμεις στον κόσμο, πρέπει να θέσει υψηλές προδιαγραφές και να είναι πρόθυμη να προσαρμόσει και να βελτιώσει τα στοχοθετημένα μέτρα για την ενίσχυση της έρευνας, της αξιολόγησης των αποθεμάτων, του ελέγχου, της κατάρτισης, της υποδομής, της διαχείρισης, των υγειονομικών εγκαταστάσεων κ.λπ. Η ΕΕ θα ακολουθήσει υπεύθυνη προσέγγιση του θέματος της διαχείρισης της αλιείας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στόχος θα πρέπει να είναι η προστασία της βιωσιμότητας των πόρων με το ίδιο σθένος στα ευρωπαϊκά και στα μη ευρωπαϊκά ύδατα.
...και να αντικατοπτρίζει τα προβλήματα των καταναλωτών και τα εμπορικά συμφέροντα
Το συμφέρον των Ευρωπαίων καταναλωτών όσον αφορά τα ψάρια και τα προϊόντα αλιεία είναι πραγματικό και σημαντικό. Η διαθεσιμότητα των εισαγωγών εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η προστασία των καταναλωτών, η οποία λόγω των χαμηλών υγειονομικών και κτηνιατρικών προδιαγραφών μπορεί να προκαλέσει εμπόδια στο εμπόριο ψαριών και προϊόντων αλιείας. Το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί με εφαρμογή αναπτυξιακής πολιτικής. Θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη εσωτερικοί ευρωπαϊκοί προβληματισμοί κοινωνικοοικονομικής φύσεως, και συνεπώς το κόστος της συμφωνίας αλιείας για τον κοινοτικό προϋπολογισμό θα πρέπει να κατανεμηθεί ανάλογα με το μέγεθος των τοπικών κοινοτήτων στην Ευρώπη που επωφελούνται από τις συμφωνίες.
Εν πάση περιπτώσει, η Κοινότητα πρέπει να χαράξει μακροπρόθεσμη πολιτική βασισμένη στον προβληματισμό για τη βιωσιμότητα και την ισότητα. Συνεπώς, η Κοινότητα θα πρέπει να κινητοποιήσει όλες τις σχετικές πολιτικές που διαθέτει (ανάπτυξη, αλιεία, εμπόριο, έρευνα, περιβάλλον και προστασία των καταναλωτών) για την επίτευξη των ακολούθων στόχων:
*αλληλεγγύη με τις αναπτυσσόμενες χώρες των οποίων οι πληθυσμοί εξαρτώνται απόλυτα από τους αλιευτικούς πόρους είτε για ιδιοκατανάλωση είτε για άσκηση οικονομικής δραστηριότητας,
*εμπορικό συμφέρον της συνέχισης των εισαγωγών μεγάλων ποσοτήτων ψαριών από τις αναπτυσσόμενες χώρες για να καλυφθεί η ζήτηση των καταναλωτών και της βιομηχανίας τροφίμων,
*οικονομικό και κοινωνικό συμφέρον όσον αφορά τη στήριξη ορισμένων παραδοσιακών ευρωπαϊκών αλιευτικών κοινοτήτων για να συνεχίσουν τις αλιευτικές δραστηριότητες σε υπερπόντια ύδατα,
*περιβαλλοντολογικός προβληματισμός, βάσει του οποίου οι θάλασσες και οι ωκεανοί θεωρούνται ως «παγκόσμιος πόρος» που αντιμετωπίζεται ολοένα περισσότερο ως κοινός πλούτος της ανθρωπότητας.
4. Κατευθυντηριεσ γραμμεσ για την στοχευση των παρεμβασεων τησ ΕΚ...
Για την επίτευξη αυτών των στόχων και την εξυπηρέτηση των συμφερόντων, η Κοινότητα θα πρέπει να στοχοθετήσει τις παρεμβάσεις της σύμφωνα με τις ακόλουθες κατευθυντήριες γραμμές:
Σε χώρες όπου η αλιεία αποτελεί προτεραιότητα στο πλαίσιο της αναπτυξιακής στρατηγικής...
*Θα καθοριστούν ορισμένα κριτήρια, σε συνεργασία με τους αρμόδιους περιφερειακούς και εθνικούς φορείς, για να προσδιοριστούν οι χώρες ή περιοχές όπου τα ψάρια και η υδατοκαλλιέργεια θα πρέπει να αποτελούν τομέα προτεραιότητας για την αναπτυξιακή συνεργασία της ΕΚ [7].
[7] Τα κριτήρια περιλαμβάνουν τον αριθμό και το μέγεθος των κοινοτήτων που εξαρτώνται από τους υδρόβιους πόρους, τη συνεισφορά στην επισιτιστική ασφάλεια, τη σχετική σημασία των υδροβίων πόρων, τη συνεισφορά του τομέα της αλιείας στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και στην απασχόληση, τη σημασία του εμπορίου ψαριών κ.λπ.
*Η ΕΕ θα πρέπει να στηρίξει τη χάραξη και εφαρμογή τομεακών πολιτικών και προγραμμάτων στις χώρες ή περιοχές όπου η αλιεία και/ή η υδατοκαλλιέργεια αντιπροσωπεύουν σαφή αναπτυξιακή προτεραιότητα. Η εν λόγω στήριξη θα διευκολύνει την επίτευξη στενότερη εταιρικής σχέσεως, την ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου με την εν λόγω χώρα και τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ χορηγών βοήθειας. Τα στοιχεία αυτών των ενεργειών βρίσκονται στο παράρτημα 5.
*Τα Έγγραφα Εθνικής Στρατηγικής θα διευκρινίσουν τους αντίστοιχους ρόλους των κρατών μελών και άλλων χορηγών βοήθειας και θα προτείνουν έναν επικεφαλής χορηγό που θα είναι επιφορτισμένος με τη χάραξη και την εφαρμογή της τομεακής στρατηγικής.
*Οι περιφερειακές παρεμβάσεις θα αποτελούν προτεραιότητα για την ΕΚ, λαμβανομένης υπόψη της συχνά περιφερειακής φύσεως των προβλημάτων αλιείας και της συγκριτικής πλεονεκτικής θέσης της Κοινότητας σε αυτόν τον τομέα.
Σε χώρες με τις οποίες η Κοινότητα έχει υπογράψει συμφωνίες αλιείας
Στις αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες τα ευρωπαϊκά σκάφη αποκτούν πρόσβαση στους αλιευτικούς πόρους στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες μέσω συμφωνιών αλιείας, η αναπτυξιακή συνεργασία της Κοινότητας θα στηρίξει κοινότητες που εξαρτώνται από την αλιεία χάρη σε ένα τομεακό πρόγραμμα, αναγνωρίζοντας πλήρως τη συνεισφορά της αλιείας στην επισιτιστική ασφάλεια και την επίπτωση των αλιευτικών δραστηριοτήτων στην ανάπτυξη της χώρας.
Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα θα επικεντρώσει τις προσπάθειές της στην ενίσχυση της απαραίτητης συνοχής μεταξύ της αναπτυξιακής πολιτικής και των εξωτερικών θεμάτων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Για το σκοπό αυτό θα δοθεί έμφαση στα ακόλουθα σημεία όσον αφορά τις σχέσεις της Κοινότητας με τις χώρες εταίρους:
*H Κοινότητα και οι χώρες εταίροι πρέπει να εξασφαλίσουν την ουσιαστική εφαρμογή των άρθρων 61 και 62 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Ναυτικό Δίκαιο.
*Η αρχή της ορθολογικής διαχείρισης των φυσικών πόρων θα πρέπει να ενισχυθεί με την εφαρμογή της Σύμβασης. Ειδικότερα, ένα ολοένα μεγαλύτερο μέρος του προϋπολογισμού που προορίζεται για τις ευρωπαϊκές συμφωνίες αλιείας αποσκοπεί στη δημιουργία διοικητικών ικανοτήτων όσον αφορά την εποπτεία, την επιτήρηση και τον έλεγχο, τη διατήρηση των βιολογικών πόρων και τη συγκέντρωση των απαραίτητων αξιόπιστων επιστημονικών στοιχείων για τους διαθέσιμους πόρους και την ικανότητα του αλιευτικού στόλου.
*Η αρχή της χρηστής, υπεύθυνης και διαφανούς διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών θα ενισχυθεί στο πλαίσιο των συμφωνιών αλιείας. Για λόγους διαφάνειας, η Επιτροπή θεωρεί ότι οι χρηματοδοτικές συνεισφορές που σχετίζονται με τις συμφωνίες αλιείας θα πρέπει να καταβάλλονται απευθείας στον εθνικό προϋπολογισμό των ενδιαφερομένων χωρών. Οι στοχοθετημένες ενέργειες θα πρέπει να χρεώνονται και να πληρώνονται μέσω ενός κυβερνητικού λογαριασμού, σύμφωνα με τις καθιερωμένες διαδικασίες δικαιωμάτων και αμοιβαίων υποχρεώσεων. Η Επιτροπή θα πρέπει να φροντίσει ώστε να ζητείται η γνώμη των παραδοσιακών αλιευτικών κοινοτήτων στις αναπτυσσόμενες χώρες και να μπορούν αυτές να επηρεάζουν σημαντικά τη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων.
*Η Κοινότητα θα προσδιορίσει και θα αξιολογήσει σαφώς ποιες παρεμβάσεις πρέπει να πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της αναπτυξιακής συνεργασίας και ποιες στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Οι πόροι που θα διατεθούν για κάθε σειρά παρεμβάσεων θα πρέπει να είναι σαφώς προσδιορισμένοι ώστε να αποφευχθεί η αλληλοεπικάλυψη. Η επιλογή συγκεκριμένων δραστηριοτήτων για μια δεδομένη χώρα ή περιοχή θα πρέπει να εξαρτάται από προηγούμενη αξιολόγηση. Η Κοινότητα θα ελέγχει κατά πόσον οι παρεμβάσεις της παρουσιάζουν εσωτερική συνοχή και συμβιβάζονται με το γενικό στόχο μείωσης της φτώχειας. Για τα παραπάνω απαιτείται να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη στήριξη της ανάπτυξης του τοπικού κλάδου αλιείας, συμπεριλαμβανομένων των δικτύων μεταποίησης και διανομής για τοπική κατανάλωση.
*Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και των επαγγελματικών οργανώσεων αλιείας που έχουν βάση το Νότο για την προετοιμασία και την υλοποίηση των συμφωνιών αλιείας.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Συνεισφορά των ψαριών στην κατανάλωση πρωτεϊνών [8] στις αναπτυσσόμενες χώρες
[8] Οι χώρες που απαριθμούνται είναι : οι χώρες στις οποίες στοχεύει η ευρωπαϊκή πολιτική επισιτιστικής ασφάλειας, αναπτυσσόμενες χώρες με αναλογία ψαριών/κατοίκων υψηλότερο από 20χλγρ. και/ή αναπτυσσόμενες χώρες όπου η αναλογία των πρωτεϊνών των ψαριών είναι ανώτερη από 20% των συνολικών ζωικών πρωτεϊνών.
>ΘΕΣΗ ΠIΝΑΚΑ>
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 Τμήμα 2.2 «Εξασφάλιση συνοχής και συντονισμού» στο πλαίσιο της Αναπτυξιακής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (COM(2000)212 τελικό.
2.2. Εξασφάλιση συνοχής και συντονισμού
Το άρθρο 3 παράγραφος 2 της ΣΕΕ απαιτεί την εξασφάλιση συνοχής μεταξύ των εξωτερικών δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το άρθρο 178 της ΣΕΚ [9] απαιτεί εξάλλου να λαμβάνει η Κοινότητα υπόψη της τους στόχους στον τομέα της αναπτυξιακής συνεργασίας κατά την εφαρμογή άλλων πολιτικών που πιθανόν να επηρεάσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες. Με ψήφισμα του Συμβουλίου Ανάπτυξης του Μαΐου 1997 η Επιτροπή κλήθηκε να υποβάλει προτάσεις για τη βελτίωση της συνοχής, συμπεριλαμβανομένων των πρακτικών διαδικασιών και της τακτικής υποβολής εκθέσεων.
[9] Αντίστοιχα: Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή ´Ενωση και Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας
2.2.1. Συνοχή των εξωτερικών πολιτικών
Η συνοχή έχει διάφορες διαστάσεις. Μια είναι η γενική συνοχή των εξωτερικών πολιτικών μας. Η προοδευτική και αρμονική ενσωμάτωση των αναπτυσσομένων χωρών στην παγκόσμια οικονομία (άρθρο 177 παράγραφος 1) απαιτεί αφενός ριζική βελτίωση των εσωτερικών πολιτικών των εν λόγω χωρών και, αφετέρου ισχυρότερη και με μεγαλύτερη συνοχή διεθνή στήριξη των εν λόγω πολιτικών. Η ΕΕ είναι ο πρώτος χορηγός βοήθειας και ο πρώτος εμπορικός εταίρος των αναπτυσσομένων χωρών. Η διεθνής του σημασία αυξήθηκε με την καθιέρωση του ευρώ. Διαδραματίζει ολοένα μεγαλύτερο ρόλο στις διεθνείς διαπραγματεύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος και των καταναλωτών. Υπό αυτή την ιδιότητα, οφείλει να μεγιστοποιήσει την ικανότητα να ενεργεί στο πλαίσιο των βασικών θεσμών του διεθνούς οικονομικού συστήματος, με σκοπό την ενίσχυση της συνοχής μεταξύ της ελευθέρωσης του εμπορίου (ΠΟΕ), της παροχής βοήθειας και χρηματοδοτικής συνεργασίας (Ιδρύματα του Bretton Woods), καθώς και της τυποποίησης που αποσκοπεί στην αειφόρο ανάπτυξη (περιβάλλον, ΔΟΕ, Codex Alimentarius, κ.λπ.). Η Επιτροπή θα υποβάλει σύντομα ένα σχέδιο δράσεως σχετικά με τη χρησιμοποίηση των εξωτερικών πολιτικών της για τη βελτίωση της συνοχής και της διεθνούς οικονομικής διαχείρισης, προκειμένου να προωθηθεί η προοδευτική και αρμονική ενσωμάτωση των αναπτυσσομένων χωρών στην παγκόσμια οικονομία.
2.2.2. Αποφυγή της ακούσιας έλλειψης συνοχής
Το άρθρο 178 της Συνθήκης και η κοινή λογική υποχρεώνουν την ΕΕ να φροντίζει ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι στόχοι της αναπτυξιακής της πολιτικής στις περιπτώσεις που η εφαρμογή άλλων πολιτικών είναι πιθανόν να επηρεάσει τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτός ο έλεγχος της συνοχής είναι σκόπιμος σε πολλούς τομείς της κοινωνικής πολιτικής, π.χ. στο εμπόριο, τη γεωργία, το περιβάλλον, την ενέργεια, την έρευνα και τεχνολογική ανάπτυξη, την αλιεία, τη μετανάστευση, το άσυλο, την πρόληψη συγκρούσεων, την υγεία, τον ανταγωνισμό, την προστασία των καταναλωτών και την ανθρωπιστική βοήθεια. Οι αναπτυξιακοί στόχοι θα πρέπει επίσης να αντανακλώνται στις γενικές κατευθυντήριες γραμμές για την πολιτική σε τομείς όπως οι επενδύσεις, η διαχείριση του χρέους, τα δίκτυα μεταφορών και τηλεπικοινωνιών, η εκπαίδευση και η κατάρτιση.
Κατά την εφαρμογή αυτών των άλλων πολιτικών, η ΕΕ μπορεί πράγματι να επηρεάσει, θετικά ή αρνητικά, τις αναπτυσσόμενες χώρες. Το ελάχιστο που μπορεί να αναμένεται είναι να έχουν αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις πλήρη επίγνωση των έμμεσων επιπτώσεων των πολιτικών. Θα προωθηθεί η εμπεριστατωμένη ανάλυση και ο ποσοτικός προσδιορισμός αυτών των επιπτώσεων.
Εξακολουθεί να υπάρχει η πιθανότητα να προβεί η ΕΕ στην πολιτική επιλογή να προχωρήσει στην εφαρμογή μιας πολιτικής παρά τις δυνάμει αρνητικές, έμμεσες και ακούσιες επιπτώσεις της στις αναπτυσσόμενες χώρες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, έχει σημασία να εξασφαλιστεί ότι η απόφαση λαμβάνεται με πλήρη επίγνωση των έμμεσων επιπτώσεών της. Όταν υπάρχουν διάφορες εναλλακτικές λύσεις, οι πολιτικές αυτές θα πρέπει να εφαρμόζονται με το λιγότερο ζημιογόνο τρόπο για τις αναπτυσσόμενες χώρες. Εφόσον αποβεί απαραίτητο και εφικτό, μπορεί να θεσπίζονται μέτρα ή να καταρτίζονται προγράμματα που θα βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να αντισταθμίσουν ή να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές αναπόφευκτες επιπτώσεις των άλλων πολιτικών της ΕΕ.
Η εν λόγω επιδίωξη βελτιωμένης συνοχής αποτελεί ευθύνη όλων των οργάνων, αρχίζοντας από το Κοινοβούλιο, την Επιτροπή και το Συμβούλιο. Από την πλευρά της, η Επιτροπή θα καταβάλλει όλες τις απαραίτητες προσπάθειες για να εξασφαλίσει ολοένα καλύτερη εφαρμογή της αρχής της συνοχής στις προτάσεις της. Παράλληλα, θα πρέπει να αποφεύγονται ή να αντιμετωπίζονται τα αντικρουόμενα αιτήματα, ή, εάν είναι εξίσου νόμιμα, η σύγκρουση θα πρέπει να έρχεται στην επιφάνεια και να επιλύεται. Οι αποφάσεις και προσανατολισμοί που δεν έχουν συνοχή θα πρέπει να επισημαίνονται. Οι συντονιστικοί μηχανισμοί κάθε οργάνου χρησιμοποιήθηκαν όσο το δυνατόν πληρέστερα.
2.2.3. Συντονισμός και συμπληρωματικότητα
Εναπόκειται στην ΕΚ να προωθήσει το συντονισμό και να εξασφαλίσει συμπληρωματικότητα μεταξύ της Κοινότητας και των κρατών μελών στο ευρύτερο διεθνές πλαίσιο. Ένα από τα πιο κρίσιμα θέματα του συντονισμού στο πλαίσιο της ΕΕ είναι η ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να παρουσιάζει κοινές θέσεις σε διεθνείς φορείς, υλοποιώντας έτσι τις δυνατότητες αύξησης της ευρωπαϊκής επιρροής. Αυτή η συντονιστική προσπάθεια πρέπει επίσης να ενισχυθεί στο επίπεδο των εθνικών στρατηγικών, των κατευθυντηρίων γραμμών για τομεακή πολιτική, και σε λειτουργικό επίπεδο στις χώρες εταίρους. Αυτό έχει σημασία για τις αναπτυσσόμενες χώρες που διαθέτουν περιορισμένο ανθρώπινο δυναμικό και έχουν να αντιμετωπίσουν πολλούς χορηγούς βοήθειας.
Με βάση την προηγούμενη πείρα σε θέματα συντονισμού, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προχωρήσει περαιτέρω και να καθιερώσει κατανομή της εργασίας για να πετύχει τους κοινούς στόχους. Είναι σημαντικό να σημειωθεί πρόοδος όσον αφορά τη χάραξη των κατευθυντηρίων γραμμών της ευρωπαϊκής πολιτικής, με την ενσωμάτωση των πολιτικών των κρατών μελών, καθώς και να συνεχιστεί ο συντονισμός στα διάφορα ήδη υπάρχοντα φόρουμ. Υπάρχει σαφώς ανάγκη να μην περιοριστεί η Κοινότητα στο ρόλο του δέκατου έκτου εκτελεστικού παράγοντα στον τομέα της συνεργασίας για την ανάπτυξη, αλλά να θεωρηθεί ως παράγοντας που προωθεί και διευκολύνει την επιδίωξη νέων μορφών ευρωπαϊκής διακυβέρνησης.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3 Τα κυριότερα σημεία σχετικά με τους αλιευτικούς πόρους σύμφωνα με την έκθεση του FAO για την κατάσταση της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, 1998
Περίπου 44% των αποθεμάτων ψαριών φαίνεται ότι έχουν αποτελέσει αντικείμενο πλήρους εκμετάλλευσης και έχουν φτάσει στον ανώτατο βαθμό, ή σχεδόν, απόδοσης, χωρίς περιθώριο αύξησης, 16% αποτελούν αντικείμενο υπερεκμετάλλευσης (με κίνδυνο να διακοπούν οι κύκλοι παραγωγής εάν δεν ληφθούν μέτρα μείωσης), και 6% των αποθεμάτων έχουν εξαντληθεί. Το ποσοστό αποθεμάτων που ανανεώνονται με αργό ρυθμό είναι 3%. Συνεπώς είναι αδύνατον να αυξηθούν τα αλιεύματα για το 70% των παγκοσμίων αποθεμάτων ψαριών. Οι εν λόγω περιοχές είναι ο Ατλαντικός, το ανατολικό, κεντρικό και βορειοανατολικό μέρος του Ειρηνικού, η Μαύρη Θάλασσα και η Μεσόγειος.
Η παγκόσμια παραγωγή βαθυπελαγικών ειδών ψαριών υψηλής αξίας τείνει να μειωθεί και η παραγωγή μικρών πελαγικών ειδών ψαριών με χαμηλότερη εμπορική αξία αυξάνεται.
Οι θαλάσσιες περιοχές που θα μπορούσαν να παρέχουν δυνατότητες αύξησης των αλιευμάτων είναι το ανατολικό και δυτικό τμήμα του Ινδικού Ωκεανού και το βορειοδυτικό τμήμα του Ειρηνικού, (η εύκρατη και τροπική ζώνη του Ειρηνικού έχουν σημαντικά αποθέματα τόνου). Οι περισσότεροι θαλάσσιοι πόροι βρίσκονται σε μια στενή υφαλοκρηπίδα που υφίσταται οικολογική πίεση λόγω της μεγάλης αύξησης του πληθυσμού στις παράκτιες περιοχές (50% του παγκόσμιου πληθυσμού κατοικεί σε απόσταση τουλάχιστον 60 χλμ. από μια ακτή, και το ποσοστό θα είναι 70% το 2020),
Η ποσότητα ψαριών που απορρίπτονται, με χαμηλή εμπορική αξία, φαίνεται ότι αντιπροσωπεύει 25% των γνωστών ετησίων αλιευμάτων. Σε αυτήν την απώλεια βιομάζας προστίθεται η απώλεια ενός ακαθόριστου, αλλά μάλλον μεγάλου, αριθμού θηλαστικών, πτηνών και θαλασσινών ερπετών που αλιεύονται κατά λάθος.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4 Διεθνώς συμφωνημένες αρχές σχετικά με την ανάπτυξη που βασίζεται στους υδρόβιους πόρους
Σε πολλές διεθνείς δηλώσεις δόθηκε έμφαση σε μια σειρά σημαντικών βασικών αρχών, που κατευθύνουν τη δράση όσον αφορά την αναπτυξιακή συνεργασία στον τομέα της ανάπτυξης που βασίζεται στους υδρόβιους πόρους. Μετά την αποδοχή αυτών των αρχών, επιτεύχθηκε διεθνής συναίνεση σχετικά με την εφαρμογή τους. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα συμφώνησε επανειλημμένα να εφαρμόζει αυτές τις αρχές. Εννέα από τις εν λόγω αρχές αναφέρονται παρακάτω με τη χρονολογική σειρά των φόρουμ στο πλαίσιο των οποίων θεσπίστηκαν:
Μοντέγκο Μπέυ, 1982
Η Τρίτη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Ναυτικό Δίκαιο κατέληξε στην υπογραφή της Σύμβασης. Η εν λόγω σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών άρχισε να ισχύει στις 16 Νοεμβρίου 1994. Σκοπός της είναι να ευνοήσει την ειρηνική χρήση των θαλασσών και ωκεανών, τη δίκαιη και αποτελεσματική χρήση των πόρων τους, τη διατήρηση των βιολογικών τους πόρων και τη μελέτη, προστασία και διατήρηση του θαλασσίου περιβάλλοντος.
Αρχή 1
Τα παράκτια κράτη πρέπει να ευνοούν την καλύτερη δυνατή χρήση των βιολογικών πόρων στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες τους (ΑΟΖ). Για το σκοπό αυτό επιδιώκουν τη διατήρηση και την αναγέννηση των αποθεμάτων υδροβίων ειδών που αποτελούν αντικείμενο εκμετάλλευσης σε επίπεδα που να εξασφαλίζουν μια μέγιστη διαρκή παραγωγή. Πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους οικολογικούς παράγοντες και τις οικονομικές ανάγκες των παρακτίων πληθυσμών που εξασφαλίζουν τα προς το ζην από την αλιεία, καθώς και τις ειδικές ανάγκες των αναπτυσσομένων κρατών.
Αρχή 2
Τα παράκτια κράτη προσδιορίζουν τις ικανότητές τους όσον αφορά την εκμετάλλευση των βιολογικών πόρων. Εάν αυτές οι ικανότητες είναι μικρότερες από το συνολικό όγκο των επιτρεπόμενων αλιευμάτων, παρέχουν άδεια σε άλλα κράτη, με συμφωνίες ή άλλες ρυθμίσεις, να εκμεταλλεύονται το πλεόνασμα του επιτρεπόμενου όγκου αλιευμάτων.
Ρίο ντε Τζανέιρο, Ιούνιος 1992
Στη Διάσκεψη Κορυφής του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη, καταρτίστηκε δήλωση και πρόγραμμα δράσης (Πρόγραμμα Δράσης 21) που περιλαμβάνουν μια σειρά συστάσεων και αρχών για την εφαρμογή της διαχείρισης των αποθεμάτων ψαριών.
Αρχή 3
Ο περιβαλλοντολογικός προβληματισμός θα πρέπει να ενσωματωθεί σε όλες τις αναπτυξιακές διαδικασίες: «Για να επιτευχθεί αειφόρος ανάπτυξη, η προστασία του περιβάλλοντος πρέπει να αποτελέσει αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής διαδικασίας και δεν είναι δυνατόν να εξετάζεται ξεχωριστά».
Αρχή 4
Πρέπει να εφαρμόζεται η αρχή των προληπτικών μέτρων : «Για να προστατεύεται το περιβάλλον, τα κράτη θα πρέπει να εφαρμόζουν σε ευρεία κλίμακα προληπτικά μέτρα ανάλογα με τις δυνατότητές τους. Εάν υπάρχει κίνδυνος σοβαρών ή αμετάκλητων ζημιών, η έλλειψη απόλυτης επιστημονικής βεβαιότητας δεν θα πρέπει να αποτελεί πρόσχημα για την καθυστέρηση της θέσπισης αποτελεσματικών μέτρων για την πρόληψη της υποβάθμισης του περιβάλλοντος».
Αρχή 5
Οι τοπικές κοινότητες πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους: «Οι ντόπιοι πληθυσμοί και κοινότητες και άλλες τοπικές αρχές καλούνται να διαδραματίσουν πρωταρχικό ρόλο στη διαχείριση και ανάπτυξη του περιβάλλοντος λόγω των γνώσεών τους σχετικά με αυτό το θέμα και των παραδοσιακών πρακτικών τους».
Ρώμη, Οκτώβριος 1995
Κατά την 28η Διάσκεψη του FAO, ο Κώδικας Συμπεριφοράς για μια Υπεύθυνη Αλιεία [10] εγκρίθηκε με συναίνεση. Αυτός ο προαιρετικός κώδικας καταρτίστηκε από τον FAO μετά την ώθηση που δόθηκε κατά τη Διάσκεψη Κορυφής του Ρίο στον προβληματισμό σχετικά με την αειφόρο ανάπτυξη. Έχει σχεδιαστεί για την εφαρμογή των αρχών ορθολογικής διαχείρισης του πόρου. Υιοθετεί και προσδιορίζει την αρχή λήψεως προληπτικών μέτρων που εφαρμόζεται στην ανάπτυξη της αλιείας. Θα πρέπει να αναφέρουμε τις ακόλουθες αρχές, που ενισχύουν ή συμπληρώνουν τις ήδη αναφερθείσες αρχές:
[10] Ο Κώδικας Συμπεριφοράς υπεγράφη από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα και από όλες σχεδόν τις αναπτυσσόμενες χώρες με τις οποίες η Ευρωπαϊκή Κοινότητα έχει υπογράψει συμφωνίες αλιείας.
Αρχή 6
Το δικαίωμα αλιείας προϋποθέτει υποχρέωση άσκησής της με υπεύθυνο τρόπο, δεδομένου ότι η αλιευτική δραστηριότητα θα πρέπει να είναι αναλογική προς την ικανότητα παραγωγής των αλιευτικών πόρων.
Αρχή 7
Τα κράτη πρέπει να συνεργάζονται σε υποπεριφερειακό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο για να προωθούν τη διατήρηση και τη διαχείριση των πόρων. «Η αυξημένη πίεση που ασκείται στα ψάρια και η καλύτερη γνώση των αποθεμάτων θα καταστήσουν προτεραιότητα την από κοινού διαχείριση των κοινών αποθεμάτων ».
Αρχή 8
«Η σημασία της συνεισφοράς της αλιείας μικρής κλίμακας στην ανάπτυξη και την επισιτιστική ασφάλεια πρέπει να αναγνωριστεί, και τα δικαιώματα των αλιέων και απασχολούμενων στον τομέα της αλιείας πρέπει να προστατεύονται». Θα πρέπει να αποδοθεί προτεραιότητα στις διατροφικές ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων. «Δεδομένων των πρόσφατων τάσεων, η διαχείριση της αλιείας θα περιλάβει προοδευτικά την άμεση συμμετοχή των παραγόντων που συμμετέχουν στις δραστηριότητες αλιείας, την κατανομή των «δικαιωμάτων χρήσεως», αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων κατανομής χωρίς όμως η κυβέρνηση να παραιτηθεί από το διαχειριστικό της ρόλο, και την αυτοχρηματοδότηση του τομέα».
Κιότο, Δεκέμβριος 1995
Στη Διεθνή Διάσκεψη του Κιότο για τη διαρκή συνεισφορά της αλιείας στην επισιτιστική ασφάλεια, 95 κράτη και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα δήλωσαν ότι έχουν επίγνωση του «γεγονότος ότι εάν δεν ληφθούν πολύ ταχέως κατάλληλα μέτρα, οι συνδυασμένες συνέπειες της δημογραφικής αύξησης και της οικονομικής μεγέθυνσης σε παγκόσμια κλίμακα, μαζί με τις επιπτώσεις της συνεχούς υπερβολικής αλιείας, υπερεκμετάλλευσης και υποβάθμισης του υδροβίου περιβάλλοντος, θα θέσουν τεράστια προβλήματα στον τομέα της αλιείας όσον αφορά την ικανότητά του να εξακολουθεί να συνεισφέρει ουσιαστικά στην επισιτιστική ασφάλεια».
Αρχή 9
Το διεθνές εμπόριο ψαριών δεν πρέπει να έχει αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον και στην επισιτιστική ασφάλεια των τοπικών πληθυσμών: είναι απαραίτητο «να εξασφαλιστεί ότι το εμπόριο ψαριών και προϊόντων αλιείας αυξάνει την αξιοπιστία των προμηθειών τροφίμων, και δεν οδηγεί στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος ούτε έχει αρνητικές επιπτώσεις στα επισιτιστικά δικαιώματα και ανάγκες των πληθυσμών για τους οποίους τα ψάρια και τα προϊόντα αλιείας είναι ζωτικής σημασίας από την άποψη της υγείας και της ευημερίας...»
***
Η συνεχής και ολοένα αυξανόμενη πίεση που ασκείται στους πόρους και οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αναπτυσσόμενες χώρες για την εφαρμογή τομεακών πολιτικών που αφορούν τις πραγματικές ανάγκες των πληθυσμών τους προκάλεσε μεγάλο χάσμα μεταξύ των αρχών που αναφέρονται παραπάνω και των επιτόπου εμπειριών.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 Δράση στο πλαίσιο της αναπτυξιακής πολιτικής
1.1. Ενίσχυση της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών
*Στήριξη της δημιουργίας και ανάπτυξης επαγγελματικών οργανώσεων που προέρχονται από οικονομικούς παράγοντες που συμμετέχουν στον τομέα της αλιείας. Παροχή βοήθειας για την οργάνωση τοπικών κοινοτήτων που εξαρτώνται από την αλιεία. Στήριξη των τοπικών αρχών για να τους δοθεί η δυνατότητα να συμμετάσχουν ενεργά στην αειφόρο ανάπτυξη των παρακτίων περιοχών.
*Στήριξη της δημιουργίας και τόνωσης των δικτύων και φορέων που αποσκοπούν στη διευκόλυνση των ανταλλαγών πείρας και γνώσεων μεταξύ των κοινοτήτων που εξαρτώνται από τις αλιευτικές δραστηριότητες. Στήριξη των δραστηριοτήτων που αναπτύσσουν οι εν λόγω οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων των παραγωγικών επενδύσεων.
*Στήριξη της συμμετοχής των γυναικών στις οργανώσεις, ιδίως αυτών που απασχολούνται στη μεταποίηση και στην εμπορία των προϊόντων αλιείας.
*Στήριξη της ανάπτυξης και της καθιέρωσης χρηματοπιστωτικών μέσων και υπηρεσιών κατάλληλων για την κάλυψη των αναγκών του τομέα, και ιδίως των αναγκών των αλιέων που ασκούν δραστηριότητες μικρής κλίμακας και των γυναικών που συμμετέχουν στις εν λόγω δραστηριότητες.
1.2. Αναβάθμιση του τομέα της ορθολογικής διαχείρισης των πόρων που προορίζονται για τη μείωση της φτώχειας
*Στήριξη της εφαρμογής των στόχων και αρχών του Κώδικα Συμπεριφοράς για μια Υπεύθυνη Αλιεία του FAO. Μεγαλύτερη επίγνωση της κατάστασης σχετικά με τον εν λόγω πόρο και τη διατήρηση των υδροβίων οικοσυστημάτων. Βελτίωση της διαχείρισης των δικαιωμάτων πρόσβασης, διαιτησία στον τομέα των μεθόδων αλιείας και πιθανή μείωση της πίεσης που υφίσταται ο τομέας της αλιείας. Βελτίωση της επιλεκτικότητας των αλιευμάτων και/ή χρονικός ή τοπικός περιορισμός των δραστηριοτήτων. Καθιέρωση ολοκληρωμένης διαχείρισης των παρακτίων ζωνών.
*Στήριξη της χρηστής διακυβέρνησης σχετικά με την καθιέρωση κατάλληλου νομικού και θεσμικού πλαισίου. Στήριξη των μηχανισμών για την εξασφάλιση της συμμετοχής στον προγραμματισμό και τις αξιολογήσεις.
Στήριξη της εκτέλεσης εθνικών προγραμμάτων στον τομέα της αλιείας
Επιστημονικές γνώσεις
*Βελτίωση των επιστημονικών γνώσεων σχετικά με τα υδάτινα οικοσυστήματα και τους αλιευτικούς πόρους, ιδίως μέσω ενισχυμένης επιστημονικής συνεργασίας μεταξύ των ερευνητικών ιδρυμάτων στην ΕΕ και στις αναπτυσσόμενες χώρες. Στήριξη της διάδοσης αυτών των γνώσεων και κατάρτιση.
*Βελτίωση των γνώσεων σχετικά με όλους τους τομείς που σχετίζονται άμεσα με τις συνθήκες διαβίωσης των κοινοτήτων που εξαρτώνται από τους υδρόβιους πόρους.
*Στήριξη της εκπόνησης περιβαλλοντολογικών και κοινωνικών μελετών πριν από τις παρεμβάσεις με πιθανές κοινωνικές ή περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Διαχείριση των αλιευτικών δραστηριοτήτων
*Οργάνωση και υλοποίηση συστημάτων για την παρακολούθηση, την εποπτεία και την επίβλεψη των αλιευτικών δραστηριοτήτων. Καταπολέμηση της αδήλωτης, εκτός κανονιστικών πλαισίων αλιείας (Illegal Unregulated Unreported Fishing).
*Στήριξη της διαχείρισης των πόρων που θα εγγυάται την ορθολογική χρησιμοποίησή τους, ιδίως από επιχειρηματίες μικρής κλίμακας (αλιείς και/ή μικρές επιχειρήσεις ιχθυοκαλλιέργειας), χάρη στη συμμετοχή των κυριότερων εταίρων - επιστημόνων, κυβερνήσεων, άλλων χρηστών, αλιέων, κατόχων εκμεταλλεύσεων ιχθυοκαλλιέργειας κ.λπ. Εξουσιοδότηση των τοπικών αρχών.
Προστασία και αξιοποίηση των υδάτινων οικοσυστημάτων
*Eφαρμογή προγραμμάτων που αποσκοπούν στην αποκατάσταση και/ή αύξηση της βιολογικής παραγωγικότητας των υδάτινων οικοσυστημάτων.
*Προστασία και βελτιστοποίηση των ζωνών που έχουν πρωταρχική σημασία για τη βιωσιμότητα των αλιευτικών πόρων. ολοκληρωμένη διαχείριση των παρακτίων ζωνών, προστασία των ριζοφόρων και κοραλλιογενών περιοχών, των περιοχών αναπαραγωγής κ.λπ.
Βελτίωση της παραγωγής, της εμπορίας και της συνεισφοράς στην επισιτιστική ασφάλεια
*Στήριξη της αλιείας και των μονάδων ιχθυοκαλλιέργειας, των μονάδων μεταποίησης και συσκευασίας, με σκοπό την παραγωγή καλύτερων προϊόντων.
*Ενθάρρυνση της ανάπτυξης προϊόντων καλής ποιότητας με υψηλή προστιθέμενη αξία για τις τοπικές και περιφερειακές αγορές.
*Βελτίωση των συνθηκών υγιεινής με σκοπό την πρόσβαση στις εξαγωγές, την προώθηση των προϊόντων, τη σήμανση κ.λπ.
*Ενθάρρυνση της ιδιωτικής εταιρικής σχέσεως στον τομέα των δραστηριοτήτων αλιείας, μεταποίησης, συσκευασίας και εμπορίας.
*Μείωση των απωλειών σε ολόκληρη την αλυσίδα της παραγωγικής διαδικασίας, από τη σύλληψη (μείωση του αριθμού των απορρίψεων) έως τη μεταποίηση (καλύτερη συντήρηση) και την εμπορία (κυκλώματα που εγγυώνται καλύτερη ανάπτυξη).
*Εξασφάλιση επισιτιστικής ασφάλειας βασισμένης στην παραγωγή και στην εμπορία προϊόντων αλιείας.
1.3. Στήριξη της υποπεριφερειακής και περιφερειακής συνεργασίας για την προώθηση της διατήρησης και της διαχείρισης των πόρων.
Οι υποπεριφερειακές ή περιφερειακές δραστηριότητες μπορεί να είναι χρήσιμες για πολλούς λόγους, π.χ. για την εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας και για άλλες δραστηριότητες που εκτελούνται με ικανοποιητικότερο τρόπο σε αυτό το επίπεδο και εξαρτώνται από οικονομίες αγοράς και επαρκή κρίσιμη μάζα. Αυτές συνίστανται σε:
*Στήριξη της δημιουργίας και εδραίωση των υποπεριφερειακών και περιφερειακών οργανώσεων ή δικτύων που ασχολούνται με την έρευνα, απόκτηση γνώσεων και διαχείριση του πόρου, εποπτεία και επίβλεψη των αλιευτικών δραστηριοτήτων, προστασία ή αποκατάσταση του οικοσυστήματος.
*Ενθάρρυνση της δημιουργίας και ανάπτυξης Περιφερειακών Οργανώσεων Αλιείας.
*Ανάπτυξη περιφερειακών τομεακών προγραμμάτων που αφορούν την εναρμόνιση στον υγειονομικό τομέα και την οργάνωση της αγοράς.
*Εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με σκοπό την καλύτερη διαχείριση των κοινών πόρων.
*Στήριξη της δημιουργίας και του συντονισμού των περιφερειακών δικτύων που διευκολύνουν την από κοινού εκμετάλλευση της πείρας και της τεχνογνωσίας.
*Στήριξη των διεθνών ερευνητικών προγραμμάτων που συμβάλλουν στην επίτευξη των αναπτυξιακών στόχων σε αυτόν τον τομέα.
*Διευκόλυνση της συμμετοχής των αναπτυσσομένων χωρών στις διεθνείς διαπραγματεύσεις σχετικά με την εμπορία, τη διαχείριση των πόρων, τη βιοποικιλότητα και σε διεθνή φόρουμ για την ανταλλαγή επιστημονικών πληροφοριών και άλλων θεμάτων που σχετίζονται με τον Κώδικα Συμπεριφοράς του FAO.
ΠΗΓΗ:https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:52000DC0724&from=EN
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΦΟΡΕΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ
5.14. Η ανάπτυξη τους θα γίνεται μόνο σε φυσικό περιβάλλον και θα απαγορεύεται κάθε αυξητικό, διατροφικό συμπλήρωμα, ορμόνες κτλ. ΣΕΛΙΔΑ 17 από 40 5.15. Είμαστε η χώρα των υδάτων είναι φυσιολογικό να υπάρχει υδατοκαλλιέργεια όλων των ειδών. 5.16. Θα δοθεί βαρύτητα στις υδατοκαλλιέργειες ιχθύων, οστράκων και μαλακίων και ότι παράγεται ως τελικό προϊόν της μητέρας φύσης. 5.17. Η Πολιτεία είναι έτοιμη να παράσχει κάθε στήριξη για την επίτευξη των ανωτέρω με την δική της ή όχι συμμετοχή στην υλοποίηση τους.
0 Σχόλια